Klasowe obchody Dnia Czystego Powietrza
14
listopada obchodzimy w Polsce Dzień Czystego Powietrza, ustanowiony kilkanaście
lat temu przez działającą m.in. na rzecz jakości powietrza Fundację Arka z
Bielska-Białej. W roku 2019 po raz pierwszy obchodziliśmy też po raz pierwszy
Europejski Dzień Czystego Powietrza zainicjowany przez Europejskie
Stowarzyszenie Nauki Społecznościowej (ECSA) oraz grupę roboczą „Nauka
społecznościowa dla czystego powietrza” działającą w Holandii.
15 listopada urządziliśmy klasowe obchody Dnia Czystego Powietrza, przeprowadziliśmy eksperymenty, uczestniczyliśmy w zabawach dydaktycznych.
Najpierw
postanowiliśmy sprawdzić za pomocą strzykawek, czy powietrze naprawdę istnieje. Okazało
się, że kiedy zatkamy wylot strzykawki i próbujemy wcisnąć tłok,
znajdujące się w środku powietrze utrudnia zadanie.
Możemy też odczuć
na palcu ciśnienie
stawiającego opór powietrza.
Za drugim razem, kiedy wylot
nie był zatkany,
tłok wypychał powietrze
ze środka strzykawki
– poczuliśmy delikatny „wiatr” na
skórze. Wniosek: powietrze naprawdę istnieje.
Kolejnym
przeprowadzonym przez nas doświadczeniem był „Balonowy wiatr”.
Kawałki porwanej
wcześniej kartki rozłożyliśmy na ławce. Napompowaliśmy balony,
a następnie wypuściliśmy powietrze
z balonów – balony trzymając
tak, żeby jego wylot
skierowany był w stronę porwanej
kartki.
Nasz
wniosek: Powietrze, które wtłoczyliśmy
do balonu pompując
go, jest w nim
ściśnięte, czyli sprężone.
Kiedy pozwolimy mu
uciec z balonu, rozpręża
się i unosi ze sobą skrawki papieru.
Poprzez eksperyment „Kula smogowa” zaobserwowaliśmy
jak zachowują się pyły PM10
(cekiny) oraz PM2,5
(brokat), które dostają
się do naszego powietrza.
Pyły zawieszone są małymi cząstkami stałymi fruwającymi („zawieszonymi”) w powietrzu. Dostają się do powietrza głównie poprzez proces spalania paliw stałych (np. węgla) oraz w wyniku transportu. Pyły zawieszone są szczególnie niebezpieczne dla naszego zdrowia, ponieważ mogą zawierać w sobie różne bardzo szkodliwe substancje. Głównym źródłem pyłów zawieszonych jest spalanie paliw w piecach i kotłach domowych opalanych węglem i drewnem. Fruwające w powietrzu pyły dostają się do naszego organizmu przez nos i mogą osiadać w płucach, zatykając pęcherzyki płucne i prowadząc do różnego rodzaju chorób. Mniejsze pyły PM 2,5 są bardzo leciutkie, co sprawia, że wolniej opadają i dłużej utrzymują się w powietrzu. Większe pyły zawieszone opadają stosunkowo szybko, jednak małe pyły PM 2,5 mogą utrzymywać się w powietrzu od 10 do 30 dni. Zdarza się również, że cząstki pyłów zawieszonych przemieszczają się na bardzo duże odległości – poza granice miast, a czasem nawet krajów. Obecność pyłów zawieszonych w powietrzu utrudnia życie nie tylko ludziom i zwierzętom, ale również roślinom. Opadające pyły zawieszone osiadają również na budynkach, niszcząc ich elewacje.
Na koniec wysłuchaliśmy opowiadania pt.: „Pan
Domek był chory, bo mieszkał w Smogowie”, a następnie odnajdywaliśmy na
obrazkach różnice w wyglądzie Smogowa. Na pierwszym obrazku widać jak
wyglądało Smogowo, kiedy powietrze było w nim czyste, na
drugim obrazku przedstawiono
Smogowo w czasach, kiedy
jego mieszkańcy nie
dbali o powietrze. Musieliśmy
znaleźć i zaznaczyć 15 różnic. Jednogłośnie orzekliśmy, iż wolelibyśmy mieszkać
w Smogowie, w którym było czyste powietrze.
